Tarım ve hayvancılıkla uğraşanların korkulu rüyası haline gelen şap hastalığı, son yıllarda ülkemizde de zaman zaman gündeme gelen bulaşıcı bir hayvan hastalığıdır. Özellikle sığır, koyun ve keçi gibi çift tırnaklı hayvanlarda yaygın olarak görülen bu hastalık, hem ekonomik zararlara yol açar hem de halk sağlığı açısından risk oluşturabilir. Şap hastalığı hakkında merak edilen birçok konu bulunuyor: Şap hastalığı nedir, belirtileri nelerdir, insana bulaşır mı, hastalıklı hayvanın eti veya sütü tüketilebilir mi? İşte detaylar… Şap Hastalığı Nedir? Şap hastalığı, başta sığır, koyun, keçi ve domuz gibi çift tırnaklı hayvanlarda görülen, son derece bulaşıcı bir viral hastalıktır. Foot and Mouth Disease (FMD) olarak da bilinen bu hastalık, hayvanların ağız, tırnak ve ayak bölgelerinde yaralara yol açar. Etkeni “Aphthovirus” adlı bir virüstür. Ekonomik açıdan büyük zararlara yol açan şap hastalığı, özellikle hayvancılıkla uğraşan bölgelerde ciddi önlemler gerektirir. Şap Hastalığının Belirtileri Nelerdir? Şap hastalığına yakalanan hayvanlarda aşağıdaki belirtiler görülür: Ağız içinde, dil ve dudaklarda yara, aft ve salya akıntısı Ayakta ve tırnak çevresinde şişlik ve lezyonlar Topallık ve yürüme zorluğu Yüksek ateş İştahsızlık ve süt veriminde azalma Yavru hayvanlarda ani ölüm Bu belirtiler birkaç gün içinde hızla yayılır ve sürünün tamamını etkileyebilir. Şap Hastalığı Nasıl Bulaşır? Şap hastalığı, hem doğrudan temasla hem de dolaylı yollarla bulaşabilir. Bulaşma yolları şunlardır: Enfekte hayvanların salgıları (salya, süt, dışkı) Ortak kullanılan yem, su kapları ve ekipmanlar İnsanların giysileri ve ayakkabıları Rüzgar yoluyla (bazı durumlarda kilometrelerce uzağa taşınabilir) Taşıyıcı hayvanlar ve araçlar Bu nedenle hastalık görülen bölgelerde karantina uygulamaları çok önemlidir. Şap Hastalığı Sütten İnsana Bulaşır mı? Şap virüsü insanlara nadiren bulaşır, ancak bulaşma mümkündür. Özellikle pastörize edilmemiş süt ürünleri tüketildiğinde risk artar. Şap hastalığına yakalanmış hayvanlardan elde edilen sütler mutlaka imha edilmeli veya ısıl işlemden geçirilmelidir. Bu nedenle çiğ süt tüketimi önerilmez. Pastörize veya kaynatılmış sütlerde virüs etkisiz hale gelir. Şap Hastalığı Olan Hayvanın Eti Yenir mi? Şap hastalığı olan hayvanın eti genellikle insanlara hastalık bulaştırmaz, ancak hayvanın genel sağlığı ve hijyen koşulları önemlidir. Eğer hayvan kesim öncesi ciddi derecede hastalanmışsa veya sistemik enfeksiyon varsa, etin tüketimi sakıncalı olabilir. Veteriner kontrolü olmayan etlerin tüketilmesi ise başka hastalık risklerini de beraberinde getirir. Bu nedenle hastalıklı hayvanların kesimi ve et satışı yasal olarak da kontrol altındadır. Şap Hastalığına Karşı Alınması Gereken Önlemler Hayvanlara düzenli aşı uygulaması yapılmalıdır. Şüpheli hayvanlar derhal izole edilmelidir. Ahırlar ve ekipmanlar dezenfekte edilmelidir. Hayvan alım satımı yapılmadan önce sağlık kontrolleri yapılmalıdır. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yayınladığı duyurular takip edilmelidir.